Thiết bị xưởng nhuộm Công ty Sae Hwa Vina chậm được thanh lý khiến hàng trăm công nhân lểu đểu Ảnh: VĨNH TÙNG Một cán bộ Sở LĐ-TB-XH TP HCM cho biết không phải hàng chục mà là hàng trăm DN vin vào cớ này để không thực hành đầy đủ quyền lợi đối với NLĐ
Mới đây, vào ngày 13-8, hơn 100 cần lao nguyên là CN Công ty Sae Hwa Vina (huyện Củ Chi, TPHCM) bị công ty nợ lương, nợ BHXH dây dính đã quyết định. Công ty P. Trẫm mình nếu bị “làm căng quá”. Một khảo sát mới đây của trọng tâm Nguồn lực Việt trên 567 nhà quản lý DN tại TP HCM về tình hình hiểu biết và thực hành pháp luật cần lao cho kết quả thực bất thần: Có đến 67% người được khảo sát không hề biết những quy định cấm của pháp luật cần lao hiện hành như phân biệt đối xử về giới tính, quậy phá tình dục, ngược đãi, cưỡng bách, dùng lao động chưa thành niên trái luật pháp.
Sáng 14-8, hơn chục công nhân (CN) một doanh nghiệp (DN) đóng tại huyện Nhà Bè, TP HCM đã khiếu nại vì “đang làm việc thì bị ông chủ (người nước ngoài) kêu lên cho nghỉ”. Vị cán bộ này than phiền: “Riết rồi không biết nơi nào khó khăn thật, nơi nào lợi dụng tình hình khó khăn để vi phạm pháp luật”.
Khi được hỏi vì sao lại vô cớ cho người cần lao (NLĐ) nghỉ việc, thông ngôn của giám đốc công ty truyền đạt lại: “Công ty khó khăn, mấy người này làm việc không hiệu quả nên phải cho nghỉ”.
“Khách hàng không trả nợ nên chúng tôi không biết lấy đâu ra tiền để trả lương, đóng BHXH cho CN”. Đây là những câu giải đáp mà các đoàn kiểm tra việc thực hiện pháp luật lao động tại TP HCM liền tù tù nhận được từ các chủ DN. Thậm chí có người còn dọa. Do anh làm việc mới 7 tháng nên công ty không trả lại CMND và tiền đặt cọc mà hẹn đến cuối năm 2013 mới trả. Đặc biệt, có đến 92% người được hỏi cho rằng quan hệ cần lao được xác lập duyệt y thỏa thuận giữa người sử dụng cần lao và NLĐ nhưng hai bên có thể thỏa thuận bất cứ điều gì miễn sao bên này không ép uổng bên kia! Chính vì nhận thức như vậy nên tổng giám đốc một DN lớn đóng trên địa bàn quận 1, TP HCM đã ban hành một quy định “không giống ai”: “Tất cả cán bộ từ cấp phó phòng trở lên khi làm ngoài giờ; làm việc ngày chủ nhật, ngày nghỉ lễ không được trả lương làm thêm vì đã được hưởng lương rất cao theo chức trách”.
Trăm dâu đổ đầu. Vô tư lự phạm luật Khi tham gia giải quyết khiếu nại của NLĐ, chúng tôi phát hiện rất nhiều trường hợp DN vi phạm pháp luật lao động xuất phát từ nguyên do “mù luật”.
N ở quận Gò Vấp, TP HCM giữ giấy má bản chính của nhân viên hoặc bắt nhân viên phải nộp tiền thế chân 5 triệu đồng và làm bộ kiện làm việc đủ 1 năm mới được trả lại. Bà Nguyễn Yến Thủy, viên chức đảm nhận nhân sự của công ty, còn khoe một xấp CMND của NLĐ và cho biết: “Nhiều người bỏ luôn rồi cớ mất để làm lại CMND khác”.
Thải hồi trái luật cũng cho là vì khó khăn; chậm lương, nợ BHXH, BHYT cũng do khó khăn; bữa ăn giữa ca không đảm bảo dinh dưỡng và vệ sinh - an toàn cũng do.
Kinh tế thế giới suy thoái; không ký giao kèo với NLĐ cũng do sản xuất đình trệ. Anh Lê Thành Công bị công ty vô cớ trừ lương nên đã xin nghỉ việc.
CN cho biết công ty hứa bán nhà xưởng, bán hàng hóa để trả dứt nợ lương (3 tỉ đồng), nợ BHXH (8 tỉ đồng) nhưng “hứa từ năm ngoái đến giờ mà vẫn không thực hiện.
Công ty khó, lẽ nào CN không khó?”. Khó khăn “Công ty khó khăn, sản xuất đình đốn nên chậm trả lương CN”. Thuê 4 chiếc xe từ Củ Chi lên quận 1 để khiếu nại đòi lợi quyền.
Khi chúng tôi hỏi công ty có biết làm như vậy là vi phạm luật pháp hay không thì bà Thủy lắc đầu: “NLĐ đồng ý thì chúng tôi mới làm được chứ chúng tôi có lục giỏ xách của họ mà lấy giấy tờ, tiền bạc đâu mà bảo phạm luật?”. “Hàng hóa tồn kho chất đống như vậy, chúng tôi chẳng còn cách nào khác hơn là phải nợ lương”.
