Thứ Năm, 1 tháng 8, 2013

Cộng điểm cho Bà mẹ Việt Nam Anh hùng: tại sao dư luận “nổi nóng”?

Điểm những mục tin nêu trên chúng ta thấy tham gia vào sự ồn ã này có đủ các thành phần tầng lớp, các “nhà” các “sĩ”, sinh viên học sinh và đương nhiên không thiếu các trang mạng tầng lớp. Song trong các quan điểm tham dự rất ít các quan điểm của giới làm luật và cả đối tượng hành nghề luật: các luật sư, và ý kiến phản bác lại càng không có quan điểm của các chủ thể này.

Mọi việc đến thời điểm này đã rõ cả, phía các cơ quan ra văn bản cũng đã có những giải trình với dư luận, người đưa tin vịt cũng đã nhận lỗi. Tuy nhiên cũng nên một lần nhìn lại sự rầm rĩ để không chỉ các cơ quan soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật có sự cẩn trọng hơn mà mỗi người chúng ta suy xét để có thái độ đáng có đối với các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là với các dự thảo được đưa ra dư luận để lấy quan điểm đóng góp, một ứng xử mới đáp ứng nhu cầu dân chủ của các cơ quan có bổn phận, sẽ được tiến hành liền trong ngày mai.



Trông chờ có thật từ các văn bản quy phạm luật pháp

Điều dễ nhận thấy nhất qua sự ồn ào dư luận tuần qua là sự trông mong của người dân đối với các văn bản quy phạm pháp luật. Sự chưa đầy đủ các văn bản pháp luật điều chỉnh mọi quan hệ cũng như các hoạt động trong tầng lớp đã được Đảng và Nhà nước dìm và đang khôn xiết chũm để hoàn chỉnh. Và sự quan tâm đến mọi chi tiết trong các văn bản quy phạm luật pháp được ban bố hay chỉ dạng dự thảo là một bước tiến bộ của dân trí. Đó cũng là mong muốn của chính các cơ quan soạn thảo và ban hành cũng như đưa dự thảo ra lấy ý kiến đóng góp.

Mọi người dân đều mong muốn các quy phạm luật pháp phải dự liệu được bít tất những trường hợp nảy để điều chỉnh mọi quan hệ tầng lớp, song song phải cập nhật và chú trọng tới những hành vi, quan hệ đang phổ biến. Có nghĩa là một văn bản quy phạm luật pháp vừa phải đầy đủ vừa góp phần giải quyết những vấn đề nóng trong đời sống hiện hữu và phải có tính khả thi trong thực tế. Song trong thời kì vừa qua, các cơ quan quốc gia đã đưa ra quá nhiều những quy định theo kiểu “ngồi trên trời làm luật”, hay “quy định để cho có”, “quy định chẳng thể thực hành được”. Bằng cớ là có nhiều quy định đã phải rút lại vì không có tính khả thi. Không ít văn bản, quy định do cơ quan quản lý hành chính Nhà nước ban hành còn nhiều bất cập, cách biệt thực tế nên không đi được vào cuộc sống như NĐ 105/CP về tổ chức lễ tang cán bộ, công chức, viên chức, Thông tư 30/BYT quy định “Nguyên liệu dùng để chế biến, thức ăn ngay, thực phẩm chín phải có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc”, Thông tư 33/BNN-PTNT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định “bán thịt trong 8 giờ”. Nhiều quy định khác như người dân nấu rượu phải có giấy phép, bán rượu “cuốc lủi” cũng phải dán tem, giấy tờ chứng minh nguồn gốc…

Cũng chính thành thử, việc các cơ quan ban hành văn bản quy phạm luật pháp mỗi khi lấy quan điểm đều lôi cuốn sự dự của đông đảo người dân ở mọi tầng lớp, người dân cũng luôn hy vọng, đợi vào các văn bản quy phạm pháp luật phải có tính khả thi sau quá nhiều các văn bản “trên trời” kia. Và dư luận cũng rất dễ “nổi nóng” khi mà có thêm một quy định xa cách thực tại.

Sự rầm rĩ quanh Thông tư của Bộ GD-ĐT ưu đãi Bà mẹ Việt Nam Anh hùng trong xét tuyển đại học-cao đẳng là sự rầm rĩ về một quy định pháp luật cho một quan hệ tầng lớp chưa xảy ra hoặc là rất hiếm khi xảy ra. Tức thị dự thảo mà thông tư đưa ra không sai, nhưng khi mà quan hệ tầng lớp đó quá hiếm và khó có thể xảy ra trên thực tại, thì có cấp thiết phải đặt ra vấn đề ban hành một quy định pháp luật để điều chỉnh. Trong khi còn rất nhiều vấn đề bức xúc trong ngành Giáo dục còn chưa được Bộ GD-ĐT giải quyết, tại sao lại quan hoài tới một quan hệ xã hội chưa xuất hiện? Chính vì lẽ đó mà dư luận phải bức xúc, phải ồn ào. Các nhà soạn thảo và ban hành quy phạm pháp luật cần đặt mình vào vị trí người thu nạp văn bản, đặt mình vào mối quan hệ tầng lớp đó trước khi tính tới những quy phạm điều chỉnh nó.

Thái độ tiếp thu và phản ứng văn hóa

Phản biện tầng lớp được nhận trong các Nghị quyết của Đảng và các văn bản pháp luật của Nhà nước. Vậy có thể nói sự ồn ào dư luận trong tuần qua về một quy định và một đề xuất của Bộ GD-ĐT và Chi cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM là sự cần thiết. Tuy nhiên thái độ của những phản ứng thì cần được xem xét, nhất là ở góc cạnh văn hóa và có cả những quan điểm chứng tỏ người phân trần thái độ không hiểu đặc trưng của một văn bản quy phạm pháp luật.

Cần phải hiểu rõ, phản biện tầng lớp chỉ được công nhận khi nó có thái độ xây dựng, có nghĩa vụ với tầng lớp. Người phản biện khi phản biện cũng chứng tỏ trình độ, nhân cách của mình. Cần cảnh giác với hiện tượng bầy đàn trên các trang mạng xã hội, bất chấp thực tiễn. Chính thái độ này đã dẫn đến tình trạng nửa khóc nửa cười với những phản ứng đối với một nguồn tin mà sau này được xác định là tin vịt: cấm đàn bà có thai khi quá 33 tuổi. Bà Tô Kim Hoa - Chi cục trưởng Chi cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, đã khẳng định nguồn tin này chỉ căn cứ vào một khuyến nghị có nghĩa vụ của ngành Y tế về những tai biến có thể có đối với các sản phụ quá 33 tuổi. Thế mà đã có hàng triệu quan điểm với mọi hình thức từ trang nghiêm tới giễu cợt, chửi bới. Để rồi tưng hửng khi người đưa tin trước hết công khai xin lỗi vì đưa tin sai.

Cần sớm tuân thủ pháp luật về ban hành văn bản quy phạm luật pháp

Ngày 30-6-2008 Quốc hội đã duyệt y Luật về ban hành các văn bản quy phạm luật pháp (Số 17/2008/QH12). Luật này quy định rõ: “Trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm luật pháp, cơ quan, tổ chức chủ trì soạn thảo và cơ quan, tổ chức hữu quan có bổn phận tạo điều kiện để các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân tham gia góp ý kiến về dự thảo văn bản; tổ chức lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản. Quan điểm tham gia về dự thảo văn bản quy phạm pháp luật phải được nghiên cứu, thu nhận trong quá trình chỉnh lý dự thảo…Văn bản quy phạm luật pháp phải được quy định cụ thể để khi văn bản đó có hiệu lực thì thi hành được ngay, trường hợp trong văn bản có điều, khoản mà nội dung liên can đến quy trình, quy chuẩn kỹ thuật, những vấn đề chưa có tính ổn định cao thì ngay tại điều, khoản đó có thể giao cho cơ quan quốc gia có thẩm quyền quy định chi tiết”.

Rõ ràng về mặt pháp lý, quá trình soạn thảo, lấy ý kiến, ban hành và cả người chịu nghĩa vụ đều đã rõ. Vấn đề hiện là các cơ quan soạn thảo, ban hành các văn bản quy phạm luật pháp và cả những người góp ý cho các văn bản đó cần có nghĩa vụ hơn và đặt mình vào cuộc sống chứ không phải ngồi một chỗ để ban hành văn bản.

Việt Việt