Rõ ràng đây là sự đổi thay quá lớn khi lần đầu thực hiện việc tăng tuổi nghỉ hưu đối với lao động nữ ở nước ta
Ngoài phân tách những bất hợp lý trên, đánh giá về phương án canh tân quỹ BHXH của Bộ LĐ - TB&XH và ILO, ông Đặng Như Lợi cũng chính trực tỏ bày: “Sửa đổi có gì mới, có gì cách tân. Trong trường hợp giới hạn tối thiểu, tức thị người tham dự bảo hiểm hưu trí, tử tuất phải đủ 65 tuổi mới được nghỉ hưu và không bị giảm trừ lương hưu, vậy khi người cần lao tuổi đã cao (trên 40 đến dưới 60) không còn khả năng đáp ứng yêu cầu công việc đang làm, phải chuyển làm việc khác lại không có nơi tiếp nhận, trong khi không muốn về hưu sớm thì xử lý thế nào?.
Sửa đổi có gì canh tân? Nếu theo điều chỉnh của Dự thảo Luật thì tuổi nghỉ hưu của nữ sẽ là 62 (mức tăng cao nhất), tức thị tăng 7 tuổi so với quy định hiện hành (hoặc tăng 10 tuổi như đề xuất của ILO), dù rằng quá trình điều chỉnh theo phương thức này diễn ra trong 21 năm (hoặc 14 năm như đề xuất của ILO).
Bên cạnh đề xuất của Bộ LĐ - TB&XH, Tổ chức cần lao Quốc tế (ILO) tại Việt Nam cũng khuyến nghị Việt Nam đầu tiên tăng độ tuổi nghỉ hưu của nữ lên 56 tuổi vào năm 2018 và tiếp kiến tăng, cứ hai năm tăng một tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi, sau đó tăng song song tuổi nghỉ hưu của cả nam và nữ, cứ hai năm tăng một tuổi cho đến khi đạt 65 tuổi và giữ nguyên ở độ tuổi này.
Qua nhiều lần nghiên cứu canh tân chính sách BHXH, mọi phân tích, đánh giá đều thấy rõ được các ưu điểm, nhược điểm, hạn chế, bất cập và nguyên cớ của chính sách hiện hành, nhưng khi đề xuất canh tân, đổi thay căn bản lại chỉ là những sửa đổi, bổ sung chắp vá, lâm thời, không xử lí, giải quyết được các vướng mắc, tồn tại, không khắc phục được các hạn chế, bất cập hiện hành, thậm chí còn làm trầm trọng thêm”.
Ảnh minh họa. Ngay trong các nước thuộc Tổ chức cộng tác và Phát triển kinh tế (OECD) cũng chưa có nước nào điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu của nữ quá 5 tuổi. Coi vấn đề này, ông Đặng Như Lợi - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề tầng lớp của Quốc hội thắc mắc: “Khuyến nghị tăng tuổi nghỉ hưu của ILO là giới hạn tổi thiểu hay giới hạn tối đa?.
Như vậy, thời kì trả lương hưu bình quân là gần 20 năm, trong đó nam là 19 năm, nữ là 20 năm. Cân đối quỹ hưu trí Theo quy định hiện hành, tuổi nghỉ hưu của cần lao nam là 60 và nữ là 55. Nhưng liệu việc làm này có thực sự canh tân và đem lại hiệu quả?. Trong khi đó, tuổi thọ nhàng nhàng của nước ta ngày càng tăng đã làm thời gian trả lương hưu bị kéo dài (theo số liệu thống kê năm 2012, tuổi thọ bình quân của người nghỉ hưu chết là 73,04 tuổi, trong đó nam là 73,95 tuổi, nữ là 71,2 tuổi).
Như vậy, tính từ thời khắc thực hành (năm 2016) thì nam đạt 62 tuổi vào năm 2022 và mất 6 năm điều chỉnh; nữ đạt 62 tuổi vào năm 2037 và mất 21 năm điều chỉnh hoặc nữ đạt 60 tuổi vào năm 2031 và mất 15 năm điều chỉnh (phương án 2). Ngoại giả, cơ quan soạn thảo cũng sửa đổi cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng theo hướng có lộ trình tăng dần. Tăng tuổi nghỉ hưu để. Tuy nhiên, như nhận xét của bà Đỗ Thị Xuân Phương - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - thì tuổi nghỉ hưu thực tế bình quân chung thấp hơn so với tuổi quy định hiện hành, trong đó nam 55,62 tuổi (thấp hơn 4,4 tuổi so với tuổi 60), nữ 52,65 tuổi (thấp hơn 2,4 tuổi so với tuổi 55).
Theo Dự thảo Luật BHXH, tuổi về hưu của lao động nữ sẽ tăng lên 62. Việc sửa đổi, bổ sung Luật BHXH cũng là nhằm khắc phục những hạn chế này.
Khi điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của nam và nữ bằng nhau thì tỷ lệ tính thêm đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm thứ 20 là 2% đối với cả nam và nữ. Năm 2002 nước Úc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu của nữ lên 2,5 tuổi; Đức 1 tuổi; Thụy Sĩ 3 tuổi so với tuổi nghỉ hưu năm 1993 và các nước này cũng điều chỉnh tuổi nghỉ hưu qua hai bước tiến tới tuổi nghỉ hưu của nam và nữ bằng nhau vào năm 2035”, TS Phạm Đỗ Nhật Tân, nguyên Vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ LĐ -TB&XH nhận xét.
Ngoài tăng mức đóng, giảm quyền lợi hưởng của người tham dự BHXH nhằm cân đối thu-chi quỹ bảo hiểm hưu trí, tử tuất; có đổi thay gì lớn để khắc phục căn bản các hạn chế, bất cập của chính sách BHXH hiện hành?. Vân Anh. Cụ thể, mức lương hưu hàng tháng của người cần lao được tính bằng 45% mức bình quân lương hướng tháng đóng BHXH ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ, mức tối đa bằng 75%.
Đây là số lượng rất lớn trong lực lượng cần lao ở khu vực sản xuất, kinh doanh một số đơn vị sự nghiệp ở Việt Nam”. Trước nhất, từ năm 2016 trở đi thực hành tăng tuổi nghỉ hưu đối với cán bộ, công chức, nhân viên theo phương thức cứ ba năm tăng tuổi nghỉ hưu lên 1 tuổi cho cả nam và nữ cho đến khi đạt 62 tuổi (phương án 1) hoặc cho đến khi nam đạt 62 tuổi, nữ đạt 60 tuổi (phương án 2).
Thực tế này cho thấy “tình hình cân đối quỹ hưu trí, tử tuất chưa đảm bảo bền vững, lâu dài”, bà Đỗ Thị Xuân Phương lo lắng. “Số liệu thống kê trong các nước OECD cho thấy, chưa có nước nào điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu của nữ quá 5 tuổi.
