000ha đất trồng lúa, trong đó 47% diện tích để xây dựng đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ. Sau khi nhận tiền, họ không biết xoay trở đầu tư vào đâu, chẳng thể tạo dựng sinh kế mới.
Theo đó, có tới 45,24 vạn cần lao nông nghiệp phải chuyển đổi nghề nghiệp, nhưng mới chỉ có 29,2 vạn người được vào làm việc trong các khu công nghiệp, tức thị còn trên 35% cần lao rơi vào tình trạng mất việc làm do bị thu hồi đất. Theo Trung tâm tham vấn chính sách nông nghiệp, từ năm 2000-2011, cả nước đã giảm 348.
Thế nhưng, tình trạng bỏ học nghề khá phổ thông vì địa phương “vẽ” ra những dự án không thích hợp, vừa tốn tiền quốc gia, vừa mất công sức, thời kì của nông dân.
Người dân rất nóng lòng mong cơ chế, chính sách dù biết rằng, từ chính sách đến cuộc sống vẫn còn là một khoảng cách lớn.
Tại hầu hết các khu vực có đất bị thu hồi, gói đền bù, tương trợ cho người dân chỉ là “gói tiền”. Việc đảm bảo đời sống của người dân trực tiếp sống bằng nghề nông bị thu hồi đất cũng chính là vấn đề được góp ý nhiều trong các kỳ họp Quốc hội. Tại các địa phương có đất bị thu hồi, tỷ lệ thất nghiệp từ 5% tăng lên 25%.
Đan Thanh. Của người bị thu hồi đất, song mục tiêu “người bị thu hồi đất có cuộc sống chí ít bằng hoặc tốt hơn trước khi bị thu hồi” hầu như chưa đạt được hiệu quả. HCM, Đà Nẵng… được cải thiện về thu nhập, nhưng cũng chỉ chiếm 56% nhờ vào buôn bán nhỏ lẻ, kinh doanh dịch vụ đô thị. Mặc dù các chính sách ngày càng hướng tới lợi. Khảo sát của trọng tâm tham vấn chính sách nông nghiệp cho thấy, với những hộ mất đất cho tỉnh thành hóa và khu công nghiệp, 60% nguồn thu nhập từ các nghề phi chính thức như làm thuê, cần lao chân tay; tỷ lệ thu nhập từ nông nghiệp giảm mạnh tới 63%.
Chỉ có những hộ gần Hà Nội, TP. Trước thực trạng này, Bộ LĐ-TB&XH vừa ban bố dự thảo Quyết định của Chính phủ “về cơ chế, chính sách giải quyết việc làm và đào tạo nghề cho người dân bị thu hồi đất nông nghiệp” với rất nhiều chính sách ưu đãi. Theo số liệu của Bộ LĐ-TB&XH, làng nhàng mỗi hecta đất nông nghiệp bị thu hồi, có tới 13 cần lao mất việc.
Chưa kể, các doanh nghiệp địa phương quá chém trong việc tuyển dụng lao động với lý do “chính đáng” là hạn chế trình độ, chất lượng dạy nghề.
Điều đáng lo ngại là, trên cả nước có 53% số hộ bị thu hồi đất đã giảm thu nhập và có đến 34,5% số hộ sống trong điều kiện thấp hơn so với trước.
Điều tra cho thấy, có tới 53% số tiền bồi thường được người dân dùng để xây nhà, 17% chi vào những mục đích khó liệt kê, chỉ có 11% dân cày dùng tiền để học nghề mới. Điều kiện sống của người dân tại các khu tái định cư có thể được cải thiện và “tỉnh thành hóa” hơn ở nông thôn, tuy vậy điều người dân quan tâm hơn cả là được đảm bảo bằng chính sinh kế của họ.
